Kungani Sikubiza Ngethiphu? (Umlando We-Tipping EMelika)
Okuqukethwe
Ukuthipha kuwumkhuba ojwayelekile emazweni amaningi emhlabeni jikelele. Kodwa kungani sikubiza ngokuthi yi-tipping? Impendulo ilele ku- inkulumo ethi “Ukuqinisekisa Ukushesha”, eyaqala ukubhalwa emaceleni amabhokisi kanye nezitsha ezindlini zekhofi ngasekupheleni kwekhulu le-18. Ngaleso sikhathi, izindlu zekhofi zase ziba izindawo ezidumile zokuhlangana kwabantu futhi bahlanganyele. Ukuqinisekisa ukuthi bathola usizo ngokushesha, abaxhasi babeshiya imali emabhokisini abekwe phezu kwamatafula. Izindlu zekhofi zazisebenzisa i- imali kulezi zimbiza zethiphu ukuklomelisa amaseva ngesevisi yawo esheshayo. Inkulumo ethi "To Iukubiza Promptness” ekugcineni yafushaniswa kusetshenziswa izinhlamvu zokuqala zegama ngalinye ukuze kwakhiwe “ithiphu”, kwase kuzalwa igama elisha.
Namuhla, ichopho kuwumkhuba owamukelwa kabanzi emazweni amaningi emhlabeni jikelele. Kwamanye amazwe, ukunikezwa imali kulindelekile ngemva kokudla noma isevisi. Kwamanye amazwe, kubhekwa njengophawu lokwazisa ngenkonzo enhle. Ngokuzayo lapho uyodla ukudla noma uthola inkonzo, khumbula inkulumo ethi “Ukuqinisekisa Ukushesha” futhi ushiye ithiphu ukuze ubonise ukwazisa kwakho.
Waqala kuphi umqondo wokunikeza ithiphu?
Umqondo wokunikeza izexwayiso wavela emazweni aseYurophu, lapho kwakuyisiko ukunikeza izipho ezincane noma amabhonasi ezincekwini nakubahwebi ukukhombisa ukwazisa ngomsebenzi wabo. Ngokusho kwezindaba eziningi ezingemuva, igama elithi "ithiphu" kuthiwa liyisifinyezo semisho yekhulu le-18 ethi "Ukuqinisekisa Ukushesha" kanye "Nokuqinisekisa Ukusebenza" eyavela ezindlini zekhofi zangaleso sikhathi. Le mishwana ibonisa umbono wokuthi ikhasimende linikeze isipho ukuze liqinisekise ukuthi iseva izokwenza isevisi ngokushesha nangempumelelo. Ukusetshenziswa kokuqala okuqoshiwe kwegama elithi “tip” olimini lwesiNgisi, elisetshenziswa njengebizo ngomqondo we- gratuity, kwakungo-1755 eNgilandi.
Umsuka wokunikeza izeluleko e-United States usuka ngasekupheleni kwekhulu le-18 futhi wanda ekuqaleni kwekhulu lama-20. Namuhla, ukucela usizo kuwumkhuba ovamile emazweni amaningi emhlabeni jikelele.
Umlando wokwenza ithiphu eMelika
I-Tipping in America ihlehlela emuva ngasekupheleni kwawo-1700 lapho abaxhasi abacebile babeshiya izinhlamvu zemali etafuleni njengophawu lokwazisa ngeseva yabo. Abasebenzi be-Tipping waitstaff basakazeka kancane kancane kwezinye izikhungo, futhi ngasekuqaleni kwawo-1900, ukunikezwa kwethiphu kwase kusabalele e-United States. Ngawo-1930s, i-Fair Labor Standards Act yenza ukusikisela indlela yokukhokha esemthethweni, futhi ngawo-1950, kwase kuyingxenye evamile yokudlela. Ngawo-1960, kwasungulwa umholo omncane wenhlangano abaqashi abawukhokhayo, futhi umkhuba wokunikeza ithiphu uye waqhubeka uthuthuka kusukela ngaleso sikhathi.
Namuhla izisebenzi ezinikezwa izeluleko zithola umholo omncane ongu-$2.13 kuyilapho zithembele kumathiphu ukuze zenze umehluko. Nakuba iholo elincane elisikiselwayo ligcina amanani emenyu ephansi, amaseva amaningi nama-bartenders zokudla futhi amabha ezweni lonke anomuzwa wokuthi ukwakheka komholo okunezigaba ezimbili kubashiya bekhokhelwe kancane. Lokho kungenxa yokuthi amanani aphansi wethiphu, amathiphu amabi, kanye nabantu abagwema ukunikeza imali kungaholela emholweni wehora ongaphansi komholo omncane ojwayelekile.
Kungani ukusikisela kuyinto yaseMelika kuphela?
Ukuthipha akuyona into yaseMelika kuphela, njengoba kukhona isiko lokuphamba emazweni amaningi emhlabeni jikelele, okubala Canada, Australia, New Zealand, kanye namazwe amaningi aseYurophu. Nokho, izinhlelo zokuthipha zingahluka kakhulu ngezwe namasiko. E-United States, ukunikezwa kwethiphu kulindelekile ezimbonini eziningi zesevisi, njengezindawo zokudlela namahhotela. Ngokuphambene, kwamanye amazwe, njenge-Japan ne-South Korea, ukunikeza ithiphu akuwona umkhuba ongokwesiko futhi kungabhekwa njengokungahloniphi. Kuhle futhi ukuqaphela ukuthi e-United States, abasebenzi abanikwe ithiphu (njengoweta kanye nabartenders) baneholo eliphansi eliphansi kunabasebenzi abanganikezwa ithiphu, ngokulindela ukuthi amathiphu azokwenza umehluko. Akunjalo kwamanye amazwe amaningi anemithetho eqinile yamaholo amancane, okuholela emikhubeni ehlukene yokunikeza amacebiso.
Yini ebizwa nangokuthi i-tipping? (Imali)
Ukuthipha kwaziwa ngamanye amagama ahlukahlukene kuye ngezwe noma isiko. Ezinye izibonelo zihlanganisa:
I-Gratuity: Leli igama elivamile elisetshenziswa e-United States nakwamanye amazwe akhuluma isiNgisi ukuze kubhekwe ithiphu elinikezwa isisebenzi sesevisi. Igama "i-gratuity" ivame ukusetshenziselwa ukubhekisela kumathiphu emikhumbi ehamba ngomkhumbi.
Baksheesh: Leli igama elisetshenziswa eMpumalanga Ephakathi nakwezinye izingxenye zase-Asia nase-Afrika ukuze kubhekiselwe esiphweni esincane noma ithiphu elinikezwa othile njengophawu lokubonga.
Ukugwazisa: Leli igama lesiSpanishi elisho “ithiphu” futhi livame ukusetshenziswa emazweni akhuluma iSpanishi njengeMexico neSpain.
I-Pourboire: Lokhu igama lesiFulentshi elisho "ithiphu" futhi isetshenziswa kakhulu emazweni akhuluma isiFulentshi njengeFrance neCanada.
I-Trinkgeld: Leli igama lesiJalimane elisho “ithiphu” futhi livame ukusetshenziswa emazweni akhuluma isiJalimane njengeJalimane ne-Austria.
Kunini lapho amaseva wokunikeza ithiphu kanye noweta kube yimpoqo ezindaweni zokudlela?
Abantu baye banikeza amaseva amathiphu kusukela ngekhulu le-17, kodwa kwakusekuqaleni kwekhulu lama-20 lapho amaseva okunikeza ithiphu noweta kwalindeleke e-United States. Lokhu kube ngenxa yokwanda kokuthandwa kwezindawo zokudlela kanye nokukhula kwemboni yezinsiza. Njengoba abantu abaningi beqala ukudla ngaphandle, abanikazi bezindawo zokudlela babona isidingo sokugqugquzela abasebenzi babo ukuba banikeze isevisi enhle. Ngenxa yalokho, ukunikeza ithiphu kwaba yingxenye elindelekile yesipiliyoni sokudlela futhi kwaba eyabhalwa ngo-1938 njengengxenye ye-New Deal kahulumeni wobumbano.
Namuhla, ukunikeza ithiphu kuwumkhuba owamukelwa kabanzi e-United States futhi kubonakala njengendlela yokubonisa ukwazisa ngenkonzo enhle.
Ingabe nginikeza ithiphu uma indawo yokudlela isivele ingeze imali enkokhelweni yami?
Awudingi ukunikeza ithiphu uma indawo yokudlela isivele yengeze isizumbulu kubhili yakho. Sesikushilo lokho, zizwe ukhululekile ukushiya enye imali uma uthole isevisi ehlukile.
Isiphetho
Sengiphetha, umkhuba wokunikeza amaphuzu usunamakhulu eminyaka ukhona futhi usekelwe embonweni wokubonisa ukwazisa ngomsebenzi owenziwe kahle. Namuhla, ukunikeza iseluleko kubhekwa njengendlela yokuklomelisa isevisi enhle kakhulu futhi sekuyingxenye ebalulekile yemboni yokwamukela izihambi. Yize kusaphikiswana ngomsuka wegama elithi “tipping”, kuyacaca ukuthi umkhuba wokuthipha usuyingxenye ebalulekile yesiko lethu.